Літаратурная спадчына

     3 газетных палос нарысы Васіля Фёдаравіча ўвасабляліся ў зборнікі, якія выходзілі ў розных выдавецтвах рэспублікі ў 1960-я – 1980-я гг. адзін за адным: «Святая сівізна», «Трое з-за Лані», «Людзі-суседзі», «Пакажы чалавеку дарогу», «Пакланіся зямлі-карміцельцы», «Чорны хлеб». Апошні зборнік пісьменніка «Наўсцяж вясковай вуліцы», куды ўвайшлі акрамя нарысаў няскончаная аповесць, апавяданні і дакументальныя матэрыялы, выйшаў пасля яго смерці ў 1995 г.
     «Яго нарысавыя кнігі апошніх гадоў — несумненны набытак беларускай мастацкай публіцыстыкі. Іх вартасць — у багацці зместу, у праўдзівасці і надзённасці, у сацыяльнай значнасці праблем, у глыбокім спасціжэнні жыцця і добрым веданні сваіх герояў.
В. Ф. Праскураў — сапраўдны летапісец беларускай вёскі», — пісаў пра творчасць Васіля Праскурава Ніл Гілевіч.

• Святая сівізна
  

  Праскураў, В. Ф. Святая сівізна / В. Праскураў. – Мінск : Беларусь, 1966. – 35, [1] c. – (Байцы пярэдняга краю).

       Невялікая брашура прысвечана добраму гаспадару, старшыні калгаса «Іскра» Ляхавіцкага раёна Адаму Ігнатавічу Кумейшу. Аўтар апавядае пра яго жыццё, пра самаадданую працу камуніста, пра тое, як ён дабіваўся росквіту гаспадаркі: «Старшыню ў калгасе называюць па-рознаму: строгім, але сардэчным чалавекам, прыдзірлівым, але заўсёды справядлівым. І, бадай, лепш за ўсіх сказала пра яго старэйшая даярка Марыя Аляксандраўна Касьян. „Адзін чалавек у нашай справе, — гаварыла яна, — нішто, нуль. Аднак Адам Ігнатавіч ёсць якраз той самы нуль, які робіць адзінку дзясяткай“».

• Трое з-за Лані
  

  Праскураў, В. Ф. Трое з-за Лані / В. Праскураў. – Мінск : Беларусь, 1967. – 31, [1] c. – (Байцы пярэдняга краю).

       Героі кнігі «Трое з-за Лані» самыя звычайныя сельскія працаўнікі — старшыня калгаса Аляксандр Старавойтаў, свінарка Вольга Монцік, садоўнік Мікіта Скарагод, хаця ў кожнага з іх свой лёс, свая жыццёвая сцяжынка. Людзі розныя па ўзросце, па характары, па прафесіі, але аб’яднаныя адной мэтай — пераўтварыць родную зямлю ў квітнеючы сад. У гэтым яны знаходзяць асабістую радасць і шчасце.

• Людзі-суседзі
  

  Праскураў, В. Ф. Людзі-суседзі : нарысы / Васіль Праскураў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1974. – 204, [4] с. : іл.

       У кнізе нарысаў «Людзі-суседзі» Васіль Праскураў змог у сціплай форме, на канкрэтных людзях, фактах, праз роздум журналіста паказаць духоўнае багацце чалавека, яго бязмежную адданасць сваёй Бацькаўшчыне. З асаблівай любоўю аўтар апявае ў сваіх па-сапраўднаму мастацкіх творах роднае Палессе: «Недзе воддаль ад Ганцавіч, пад Ельняй, праяснілася неба, і з-за шызых аблокаў паказалася сонца. Па-вясковаму іскрыстае, яно спакваля ўзлазіла на стромкія вершаліны сосен, рассыпаючы навокал зыркае — да болю ў вачах — святло. На прывакзальных бярозах, не зважаючы на шматгалоссе пероннага тлуму, упершыню заспявалі на поўны голас шпакі — сакавіта, узахлёб. Адно калі цягнік гулка заляскацеў буферамі, птахі спалохана ўзвіліся над чыгуначнай станцыяй і паляцелі над пуцямі далей ад грукату».

• Пакажы чалавеку дарогу
  

  Праскураў, В. Ф. Пакажы чалавеку дарогу : нарысы / Васіль Праскураў. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1979. – 107, [2] с. – (Рэспубліка. Час. Людзі).

       Галоўны герой кнігі «Пакажы чалавеку дарогу» просты чалавек. На канкрэтных прыкладах Васіль Праскураў паказвае яго высокія маральныя якасці, бязмежную адданасць маці-Радзіме. Пра што б ні пісаў аўтар — пра дзяцей ці старых, пра поле ці балота, пра жыта ці асаку, — ён піша пра гэта ўзнёсла і праўдзіва, з вялікай і шчырай любоўю: «Дык вось, той, хто быў тут гадоў дваццаць таму назад, яшчэ бачыў — не мог не прыкмеціць! — непаўторныя дубровы. Менавіта — непаўторныя! Яны абрамлялі вёску з усіх бакоў. Наўсцяж пяці дарог, што злучаюць са знешнім светам — Ганцавічамі, Люсінам, Малькавічамі, Бобрыкам і Раздзялавічамі, — густа раслі дубы-волаты, у чатыры-пяць абхватаў. А далей, узберагам паляны, высіўся рэдкі па сваёй стройнасці дубняк, зноў-такі густы, як і ўсе тутэйшыя лясы, дубровы, гаі…».

• Пакланіся зямлі-карміцельцы
  

  Праскураў, В. Ф. Пакланіся зямлі-карміцельцы : нарысы / В. Ф. Праскураў ; [прадмова В. Гардзея ; мастак В. Р. Прыешкін]. – Мінск : Ураджай, 1982. – 238, [2] c. : іл.

       У кнігу Васіля Праскурава «Пакланіся зямлі-карміцельцы» ўвайшло 17 нарысаў, хвалюючых аповедаў пра Беларускае Палессе, пра сельскага працаўніка, яго думы, будні, імкненні. У кнізе сабраны нарысы, напісаныя пісьменнікам добрым літаратурным словам, народным словам, за перыяд 1972–1982 гг. Нездарма Віктар Гардзей у прадмове да кнігі напісаў: «Асабліва варта згадаць аб мове нарысаў — аснове асноў кожнага твора. Мова ў В. Праскурава сакавітая, самабытная, падслуханая ў тых жа паляводаў, жывёлаводаў, меліяратараў, леснікоў, старшынь калгасаў, партыйных і савецкіх работнікаў, пра якіх ён піша». У 1986 г. за кнігу «Пакланіся зямлі-карміцельцы» Васіль Праскураў стаў лаўрэатам Дзяржаўнай прэміі БССР імя П. М. Лепяшынскага.

• Чорны хлеб
  

  Праскураў, В. Ф. Чорны хлеб / В. Ф. Праскураў ; [пасляслоўе Б. Стральцова]. – Мінск : Ураджай, 1984. – 208 с.

       Кніга нарысаў «Чорны хлеб» выдадзена ў 1984 г. і складаецца з двух разделаў — «Лёсы людскія» і «З дарог далёкіх і блізкіх», куды ўвайшлі пяць найбольш вядомых нарысаў, сярод якіх — «Рута-мята», «Бярозавы сок», «Напрадвесні». Гэта натхнёны аповед пра чалавека, яго адданасць роднай зямлі, якой ён служыць, пра бязмерную любоў да Айчыны. Пасляслоўе пад назвай «Палескія далягляды» да кнігі напісаў доктар філалагічных навук, прафесар, загадчык кафедры тэорыі і практыкі савецкай журналістыкі БДУ імя У. І. Леніна Барыс Стральцоў. Навуковец адзначыў: «Сярод нарысістаў, трывала заручоных з вёскай, адным з першых трэба назваць Васіля Праскурава, журналіста з палескіх Ганцавіч. У кожным з яго нарысаў, што публікуюцца ў беларускай перыёдыцы, а пасля выходзяць асобнымі кніжкамі, чытач бачыць калі і не поўнасцю акрэслены сацыяльны партрэт вясковага працаўніка, то, прынамсі, выразны яго накід».

• Наўсцяж вясковай вуліцы
  

  Праскураў, В. Ф. Наўсцяж вясковай вуліцы : аповесць, апавяданні, нарысы, дакументальныя матэрыялы / Васіль Праскураў ; [укладальнікі: А. К. Каско, Л. С. Праскурава, Г. С. Тамашэвіч ; прадмова А. Каско]. – Брэст : Упраўленне інфармацыі аблвыканкама, 1995. – 229 с., [9] л. іл., партр.

       У кнігу «Наўсцяж вясковай вуліцы» ўвайшлі творы, якія пры жыцці пісьменніка не друкаваліся: аповесць, апавяданні, нарысы, а таксама любімыя чытачамі быль «Рута-мята» і нарыс «Бярозавы сок». Дапаўняюць кнігу матэрыялы пра жыццёвы і творчы шлях аўтара — аўтабіяграфія і адно з выступленняў пісьменніка, архіўныя фотаматэрыялы, успаміны, урыўкі з артыкулаў і эсэ пра творчасць і асобу Васіля Фёдаравіча Праскурава, лёс якога амаль сорак гадоў быў звязаны з Палессем, з Ганцаўшчынай, а таксама два лісты да яго народнага паэта Беларусі Ніла Гілевіча. У кнігу ўвайшла аповесць «Наўсцяж вясковай вуліцы», якая, на жаль, не завершана, абарвана воляй лёсу пісьменніка. Сваю аповесць Васіль Праскураў назваў «непрыдуманай», нібы падкрэсліваючы жыццёвую аснову твора. Выданне кнігі — добрая памяць пра пісьменніка, журналіста, Творцы з вялікай літары — Васіля Фёдаравіча Праскурава.

• Плывут в бездонном небе журавли
  

  Плывут в бездонном небе журавли… : сборник стихов / Василий Проскуров. – Ганцевичи : Ганцевичская РЦБС, 2001. – 20 с.

       Аб адносінах Васіля Праскурава да паэзіі пісаў Віктар Гардзей: «Мой строгі і патрабавальны настаўнік проста апантана, бязмежна любіў старадаўнюю і сучасную паэзію, рускую і беларускую…». Вершы пісаў і сам Праскураў, у большасці на рускай мове. Друкаваліся яны на старонках раённай газеты «Савецкае Палессе», многія захаваліся толькі ў рукапісным варыянце. Невялічкі паэтычны зборнік «Плывут в бездонном небе журавли…» сабраў паэтычныя гісторыі Праскурава і з’яўляецца доказам бязмежнага таленту гэтага чалавека. Зборнік выдадзены ў 2001 г. аддзелам бібліятэчнага маркетынгу Ганцавіцкай цэнтральнай раённай бібліятэкі імя В. Ф. Праскурава да Дня беларускага пісьменства ў г. Ганцавічы.