Жыццёвы i творчы шлях В. Ф. Праскурава

     Праскураў Васіль Фёдаравіч, нарысіст, журналіст, пісьменнік, заслужаны дзеяч культуры БССР, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР, лаўрэат прэміі Саюза журналістаў СССР, член Саюза пісьменнікаў Беларусі, нарадзіўся 25 жніўня 1926 г. у вёсцы Негаціна Дубровенскага раёна Віцебскай вобласці. Бацька, Фёдар Карпавіч, працаваў лесніком, маці, Санклета Максімаўна, хадзіла ў наймы, бо сваёй зямлі бацькі не мелі. У 1929 г. бацькі ўступілі ў калгас. У сям’і было пяцёра дзяцей, Васіль самы меншы, адзіны сын.
     У 1934 г. пайшоў вучыцца ў Нягоцінскую пачатковую школу, пасля працягваў вучобу ў Святошыцкай няпоўнай сярэдняй школе. Напярэдадні Вялікай Айчыннай вайны Васіль Праскураў скончыў сем класаў, болей вучыцца ў дзённай школе яму не давялося. У перыяд нямецка-фашысцкай акупацыі жыў разам з маці, бабуляй і сёстрамі ў сваёй роднай вёсцы. Бацька памёр у пачатку вайны, і іх сям’і, як і ўсім аднавяскоўцам, удосталь прыйшлося зведаць і голаду, і холаду.

     У 1945 г. В. Ф. Праскураў быў прызваны ў Савецкую Армію. Пяць з паловай гадоў служыў у Цэнтральнай групе войскаў у Венгрыі, Германіі, а потым у Аўстрыі. Да дэмабілізацыі з арміі з’яўляўся карэспандэнтам армейскай газеты «За честь Родины».

     У 1950 г. быў дэмабілізаваны з войска. Дома, у в. Негаціна, яго ніхто не чакаў, засталася пустой бацькоўская хата. Не стала бабулі і маці, дарослыя сёстры мелі свае сем’і і раз’ехаліся хто куды. Яго паклікала да сябе ў Ганцавічы старэйшая сястра Ганна Фёдараўна Праходская, якая пасля заканчэння Пінскага педінстытута працавала ў Ганцавічах настаўніцай. Уладкаваўся на працу ў мясцовы райспажыўсаюз. Спачатку працаваў старшынёй сельпо, загадчыкам гандлёвага аддзела, затым — старшынёй райспажыўсаюза. У Ганцавічах скончыў сярэднюю школу працоўнай моладзі, экстэрнам — Брэсцкую гандлёва-кааперацыйную школу. Ажаніўся з Лідзіяй Сцяпанаўнай разам з якой выгадаваў чатырох дачок — журналістку, настаўніцу, двух урачоў.

     Усё сваё свядомае жыццё ён марыў быць журналістам. Першы літаратурна-крытычны артыкул апублікаваў у 1950 г. У 1958 г. уладкаваўся на працу літсупрацоўнікам у Ганцавіцкую раённую газету «Сялянская праўда». Прыкладна тады ж паступіў на завочнае аддзяленне журналістыкі філалагічнага факультэта Белдзяржуніверсітэта, атрымаўшы ў 1964 г. дыплом з адзнакай.

     У Ляхавіцкай раённай газеце «Будаўнік камунізму» В. Ф. Праскураў працаваў чатыры гады, з 1962 г. У 1966 г. быў прызначаны на пасаду рэдактара Ганцавіцкай раённай газеты «Савецкае Палессе» (задумка даць такую назву газеце належыць Васілю Фёдаравічу). Да апошніх дзён свайго жыцця, больш за дваццаць гадоў, ён з’яўляўся рэдактарам выдання. У гады рэдактарства Васіль Фёдаравіч удала наладжваў стасункі з беларускімі літаратарамі і дзеячамі культуры. Сярод найбольш вядомых гасцей ганцавіцкага рэдактара былі Ніл Гілевіч, Сяргей Грахоўскі, Леанід Дайнека, Алег Лойка, Васіль Зуёнак, Алесь Жук, Піліп Пястрак, Юрась Свірка, Ігар Лучанок.

     У той час, калі ў раённай газеце стаў працаваць Васіль Праскураў, пачаў стварацца ў Ганцавічах літаратурны асяродак. Хоць Васіль Праскураў і быў родам з Віцебшчыны, аднак як дбайны гаспадар збіраў вакол сябе літаратурныя таленты Палесся з розных куточкаў Ганцаўшчыны. Прыйдуць у літаратуру Іван Кірэйчык з в. Гута, Міхась Рудкоўскі з в. Востраў, Алесь Кажадуб з г. Ганцавічы, Алесь Каско з в. Чудзін. Пачынаючы з 1960 г. Ганцаўшчына з зайздроснай паслядоўнасцю дае аднаго-двух пісьменнікаў з вёсачак, раскіданых сярод тады яшчэ неасушаных балот і нявысечаных лясоў. У 1963 г. заявіў пра сябе Віктар Гардзей з Малых Круговічаў. У 1972 г. на старонках друку пачало з’яўляцца імя Уладзіміра Марука з в. Гута.

     За плённую журналісцкую працу ўзнагароджаны чатырма медалямі СССР, Ганаровай граматай Вярхоўнага Савета БССР. Член Саюза пісьменнікаў СССР з 1987 г. Заслужаны дзеяч культуры Беларускай ССР.

     Працуючы рэдактарам, шмат пісаў для газеты. Друкаваўся ў абласной і рэспубліканскай прэсе. Часта пісаў аб людзях Палескага краю, адным з самых любімых газетных жанраў у яго быў нарыс. У гэтым жанры ён і заслужыў славу сапраўднага майстра слова, вялікага знаўцы чалавечых душ.
     У 1960–1980-я гг. адна за адной выходзілі яго кнігі: «Святая сівізна» (1966), «Трое з-за Лані» (1967), «Людзі-суседзі» (1974), «Пакажы чалавеку дарогу» (1979), «Пакланіся зямлі-карміцельцы» (1982), «Чорны хлеб» (1984). Апошні зборнік пісьменніка «Наўсцяж вясковай вуліцы», куды ўвайшлі акрамя нарысаў няскончаная аповесць, апавяданні і дакументальныя матэрыялы, выйшаў пасля яго смерці, у 1995 г. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя П. М. Лепяшынскага за кнігу «Пакланіся зямлі-карміцельцы».

     Памёр В. Ф. Праскураў 22 мая 1987 г. Пахаваны ў Ганцавічах на старых могілках. На доме, дзе ён жыў, і на будынку рэдакцыі, у якой працаваў, у яго гонар устаноўленыя мемарыяльныя дошкі. На Алеі пісьменства ў г. Ганцавічы на адным з памятных знакаў занатавана яго прозвішча. Ганцавіцкая цэнтральная раённая бібліятэка, вуліцы ў г. Ганцавічы і аг. Агарэвічы названы ў гонар пісьменніка.
     Да святкавання 90-годдзя з дня нараджэння на сайце УК «Ганцавіцкі раённы краязнаўчы музей» створана віртуальная выстаўка «Васіль Праскураў. На зямлі сярод людзей».